Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫӗнче вырнаҫнӑ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) акционерсен обществинчи лару-тӑру унта ӗҫлекенсене хытах пӑшӑрхантарнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче республикӑн Арбитраж сучӗ хапрӑка панкрута кӑларма ыйтса ҫырнӑ предприятисен тавӑҫне пӑхса тухӗ. Паянхи кун унта ӗҫлекенсене пӗрин хыҫҫӑн теприне тепӗр икӗ уйӑхран, авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен, штата чакарнине кура хӑтарасси пирки хутсем тыттараҫҫӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче «Чӑваш бройлерӗн» акцийӗсене сутлӑха кӑлармалла. Кун пирки Чӑваш Енӗн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви аукцион ирттерессине пӗлтернӗ. Республика паянхи куна хапрӑкӑн 49 процент акцине тытса тӑрать.
Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре пурӑнакансене урам тӑрӑх ирӗклӗн ҫӳрекен качакасем кӑмӑлсӑрлантарнине унччен те илтме тӳр килнӗччӗ.
Мӑйракаллӑ ҫак янавара усракансем ку выльӑхӑн сӗчӗ усӑллине ӗнентереҫҫӗ. Ҫак выльӑхӑн юр-варне туянакан та ку шухӑшпа килӗшет: ӗне сӗтӗнчен тата унран хатӗрленӗ ҫимӗҫрен хаклӑрах пулин те хаваспах туянаҫҫӗ.
Сиплӗ ҫимӗҫ паракан ҫак выльӑха урама ирӗклӗ кӑларса янине кура урамри йывӑҫа кӑшлать, ҫурт-йӗр умне лартса ӳстерекен чечеке таптать, урапасене пырса мӑйракипе тӗкет, сӑрӑна чӗрмелет.
«Пирӗн хисеплӗ депутатсем, пурне те кӑшлакан качакасен ыйтӑвне поселокра хӑҫан та пулин татса парӗҫ-и?» — тесе ҫырнӑ «Контактра» халӑх тетелӗнчи «Общественный совет поселка Кугеси» ушкӑнра Алексей Петрунин ятлӑ ҫын. Районти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Александр Андреев ку ыйтӑва Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗпе пӗрле татса пама пулнӑ.
Чӑваш Енри Гостехнадзора 13 ҫул ытла ертсе пынӑ Владимир Димитриева ҫак уйӑхӑн 13-мӗшӗнче вӑл должноҫрен хӑтарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Михаил Игнатьев Элтепер хушӑвӗнче Владимир Димитриев урӑх ӗҫе куҫассине те асӑнса хӑварнӑччӗ. Унтан та ытларах — Владимир Димитриев Шупашкар район администрацине куҫать тесе калакансем те ҫийӗнчех тупӑнчӗҫ.
Чӑн та, сӑмах юмах шайӗнче пулмарӗ, чӑнлӑха ҫаврӑнчӗ. Утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче Депутатсен районти пухӑвӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Унта Владимир Димитриева район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама шаннӑ. Унччен ҫак пукана йышӑннӑ Зоя Маслова малтанхи ӗҫ вырӑнӗнчех юлнӑ: вӑл район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулнипе ҫырлахӗ.
Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗнчи йывӑр лару-тӑру пирки Чӑваш халӑх сайчӗ ҫырнӑччӗ. Аса илтеретпӗр, унти бройлерсене, ҫав шутра ӳссе ҫитменнисене те, йӑлтах аша ярса пӗтернӗ, чӗпписене ҫине тӑрсах йӳнӗпе сутнӑ.
«Чӑваш бройлерӗ» акционерсен уҫӑ обществинчи лару-тӑру пирки хапрӑкра директорӑн ҫумӗнче тӑрӑшнӑ Евгений Петров ӗҫрен кайнӑ хыҫҫӑн кӑсӑклӑ самантсене уҫӑмлатнӑ. «Справедливая Россия» хаҫата вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, бройлер производстви чарӑнса ларнин тӗп сӑлтавӗ — патшалӑх ведомствисем предприятин расчет счетне инкассаци енчен чару хуни. «Чӑх-чӗпе апатлантарма май ҫуккине кура пирӗн ӑна кӑлпасси тума яма тиврӗ», — тенӗ вӑл.
Ҫав ҫын ӑнлантарнӑ тӑрӑх, хапрӑкӑн менеджменчӗ акционер обществин хуҫисенчен: Чӑваш Ен правительствинчен тата РФ Патшалӑх Думин депутатӗнчен Александр Четвериковран — пулӑшма ыйтнӑ. Анчах никам та пулӑшман имӗш.
Шупашкар районӗнчи «Тӑван Ен» хаҫат кашни ҫырӑнтару кампанийӗ хыҫҫӑн лотерея ирттерет. Кашнинчех хаҫатҫӑсем хӑйсен вулаканӗсене сумлӑ парне выляса илме май туса параҫҫӗ. Паллах, пӗчӗкрех парнесем те тыттараҫҫӗ-ха, анчах уйрӑмах ӑнӑҫуллисене самай паха япалапах хавхалантараҫҫӗ.
Шупашкар район хаҫачӗ пирки каласан, пӗр пилӗк ҫул каялла унӑн сӑн-сӑпачӗ тӗпрен улшӑнчӗ. «Чӑваш хаҫачӗсене урӑхла кӑларма май килнине кӑтартас килчӗ манӑн», — тенӗччӗ кун пирки вӑл вӑхӑтра хаҫатра дизайнер-верстальщикра тӑрӑшнӑ Виктор Бычков. Ҫак пултаруллӑ каччӑна Борис Чиндыков тӗп редактор ӗҫе чӗнсе илнӗччӗ. Паян вӗсенчен пӗри те «Тӑван Енре» ҫук. Анчах пултаруллӑ ҫынсем акса хӑварнӑ ырӑ ҫимӗҫе паянхи коллектив Татьяна Вашуркина редактор ертсе пынипе тивӗҫлипе тытса пырать.
Хаҫат ҫырӑнакансем хушшинче ирттернӗ эрнекунхи лотерейӑра Кӳкеҫре пурӑнакан Вера Антонова пӗр урапа вутӑ илме сертификата тивӗҫнӗ.
Чӑваш Енри Гостехнадзора чылай ҫул Владимир Димитриев ертсе пычӗ. Владимир Павлович Шупашкар районӗнчен пулнине, хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Сарапакасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленине астӑвакансем астӑваҫҫӗ, пӗлекенсем пӗлеҫҫӗ пулӗ.
Ӗнер вара республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӑна ӗҫрен хӑтарма йышӑннӑ. Мӗн сӑлтавпа капла тӑвас тенине те ӗҫлӗ хутра асӑнса хӑварнӑ: ку утӑм Владимир Димитриев урӑх ӗҫе куҫнипе сӑлтавланӑ.
Паян Михаил Игнатьев Элтепер тепӗр хушу кӑларнӑ. 236-мӗш номерлӗскерте маларах асӑннӑ инспекцие кам ертсе пырассине палӑртнӑ. Ку ҫын — Евгений Еландаев. Хальхи вӑхӑтра вӑл Гостехнадзорта пуҫлӑхӑн ҫумӗнче тӑрӑшать. Паянтан Евгений Викторовича пуҫлӑх тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама шаннӑ.
Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫӗнче вырнаҫнӑ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) акционерсен обществинчи лару-тӑру унта ӗҫлекенсене хытах пӑшӑрхантарать. Унта тӑрӑшнисенчен пӗр пайӗ ӗҫрен хӑй ирӗкӗпе хӑтарма ыйтса заявлени ҫырнӑ та ӗнтӗ. Пӗлнӗ-илтнӗ тӑрӑх, ыттисене те ҫапла тума сӗнеҫҫӗ.
Янӑраса та кӗрлесе тӑнӑ, предприяти ячӗ хӑех бренд пулса тӑнӑ хапрӑк кайӑк-кӗшӗк валли апат туяннишӗн кӑна 90 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. Ҫутӑшӑн та парӑм пӗчӗк мар. Унран парӑма шыраса илес тесе харӑсах темиҫе предприяти республикӑн Арбитраж судне тавӑҫпа тухнӑ, вӗсем хапрӑка панкрута кӑларма ыйтнӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑн правительствин ӗнерхи ларӑвӗнче унти «Чӑваш бройлерӗнчи» лару-тӑрӑва та хускатнӑ. Ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов каланӑ тӑрӑх, предприятире 546 ҫын тӑрӑшать, вӗсенчен 36-шне штата чакарасси пирки хут тыттарнӑ. Ӗҫсӗр юлас хӑрушлӑх ытти ӗҫчене те шиклентерет. Михаил Игнатьев Элтепер ҫынсене урамра хӑвармалла мар тесе каланӑ.
Чӑваш Енре, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, шывра путса вилнӗ ҫынсен хисепӗ ӳснӗ. Нумаях пулмасть 6 ҫулти арҫын ача пӗвере путнӑ.
Ку инкек Шупашкар районӗнчи Мӑн Кивпулӑх ялӗнче пулнӑ. Арҫын ача амӑшӗпе пӗрле яла ҫуллахи каникула килнӗ. Ҫак арҫын ача тата тепӗр ача, 5-рискер, велосипедпа ярӑнма кайнӑ. Анчах кун пирки вӗсем никама та систермен.
Пӗве урлӑ каҫма тӑрсан арҫын ача кӗпер ҫине тӑнӑ. Унӑн уринче тапочка тухса ӳкнӗ. Ача ӑна илес тесе пӗшкӗннӗ те тытӑнса тӑрайман — шыва чӑмнӑ. Тусӗ ҫакна курсан киле чупнӑ, тӑванӗсене каласа кӑтартнӑ.
Ачан виллине икӗ сехетрен тупнӑ. Халӗ экспертиза ирттереҫҫӗ. Кун хыҫҫӑн пӗтӗмлетӳ тӑвӗҫ.
Муниципалитетсене ертсе пыракансен тата муниципалитет служащийӗсен Республика кунӗ тӗлӗнче канма вӑхӑт пулман. Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, сӑмахран, вӗсем асӑннӑ ӗҫре тӑрмашакансен IX кунне хутшӑннӑ. Кӑҫал ӑна Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ирттернӗ.
Мероприятине хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен пуянсене укҫа-тенкӗ хывма илӗртӳллӗ регион пулнине, влаҫра ларакансем халӑх пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ҫине тӑрса ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ.
Тӗрлӗ тупӑшӑва тухнисен утӑ ҫулма та, мечӗк хӑвалама та тивнӗ. «Пӑхаттир пуҫлӑх» номинацире ку ята Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ял тӑрӑхне ертсе пыракан Сергей Мульдияров ҫӗнсе илнӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Тӑвай районӗнчи Йӑнтӑрччӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев.
Хутӑш эстафетӑра Шупашкар районӗ мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — куславккасем, виҫҫӗмӗшӗнче — сӗнтӗрвӑррисем.
Ӗнер, Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗ ҫывӑхӗнче Пӗтӗм чӑвашсен халӑх уявӗ «Ҫимӗк» иртрӗ. Вӑл, Чӑваш ентешлӗхӗсемпе районсенчи (регионсенчи) таврапӗлӳҫӗсен уйрӑмӗсене халалланӑскер, маларах иртнӗ Чӑваш Республикин кунӗн тӑсӑмӗ евӗр иртрӗ. Ҫимӗке Самар, Крым, Тутарстан, Пушкӑртстан, Эстони тата ытти тӑрӑхри чӑвашсем ҫитнӗ. Уяв тӑван чӑваш чӗлхипе иртрӗ.
Уявра ирттерме палӑртнӑ йӑла-йӗрке йышӗ сахал марччӗ, «Чемен карти» этнохулашра вӗсене пурне те кӑатртрӗҫ. Ваттисен пил сӑмахне Чӑваш ваттисен тӗп канашӗн ертӳҫи Виталий Станьял тата Чӑваш халах ӑс-хакӑлӗпе ӳнер академийӗн президенчӗ Евгений Ерагин тухса каларӗҫ. Ҫимӗк тӗлне хатӗрленӗ таврапӗлӳпе туризм центрӗнче йӗркеленӗ таврапӗлӳҫӗсен пуххине Чӑваш таврапӗлӳҫисен председателӗ Сергей Сорокин ертсе пычӗ.
Усал-тӗселтен тасатакан сӑваплӑ ҫулӑма тивӗртнине, хулаш йӗри-тавра хӗрсем ака тунине («хӗраки»), йӑх юписене лартнине Ҫимӗке килнӗ пур хӑна сӑнарӗ — вӗттинчен пуҫласа аслисем таранах. Пурте пӗрле алӑ тытса пысӑк вӑйӑ картинче ҫаврӑнчӗҫ.
Пӗтӗм чӑвашсен Ҫимӗкне килнӗ Чӑваш Енӗн культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов ҫапла палӑртрӗ: «Ку уявра халӑх чунӗ палӑрать.
-6.7 °C